PEDAGOGICZNA
BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA

Zachęcamy do zapoznania się z recenzjami wybranych artykułów z prasy pedagogicznej. Wszystkie czasopisma dostępne są w Czytelni Głównej.

Czytelnicy mogą składać zamówienia na bezpłatne skany artykułów z czasopism, które będą realizowane w miarę możliwości na bieżąco lub w kolejnym dniu roboczym - w zależności od ilości zamówień. Zamówienia wraz z numerem karty czytelnika należy przesyłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Majowy przegląd prasy

Edukacja wobec wyzwań nowej rzeczywistości, czyli czego potrzebuje młody człowiek / Alicja Gałązka // Meritum. - 2023, nr 1, s. 2-6.

Najnowszy numer Mazowieckiego Kwartalnika Edukacyjnego "Meritum" otwiera tekst napisany przez prof. UŚ dr hab. Alicję Gałązkę i stanowi zaproszenie do spojrzenia na przyszłość edukacji. Wstępem do zarysowania koncepcji jest obserwacja rzeczywistości kilku ostatnich lat (pandemia, wojna, problemy globalne). Wspomina się też coraz większą ilość osób (szczególnie uczniów i nauczycieli), u których diagnozuje się pogorszenie stanu zdrowia psychicznego, liczne zachorowania na depresję, różnego rodzaju zaburzenia. Ludzie dotkliwie odczuwają samotność, lęk, niepokój, nie potrafią radzić sobie ze skomplikowanymi emocjami, trudno im odnalźć sens i radość życia.

Autorka wymienia kilka koncepcji edukacyjnych, które mogą być remedium na ten stan rzeczy, ale za najbardziej obiecujące uznaje psychologię/edukację pozytywną, filozofię "agile" (zwinne nauczanie) oraz "deep learning", czyli uczenie pogłębione. Tutaj zasygnalizuję pierwszą z wymienionych propozycji. Psychologia pozytywna koncentruje się na poszukiwaniu silnych stron i zasobów człowieka, propaguje idee dobrego życia i pokazuje, jak wykorzystać je w budowaniu życia pełnego znaczenia i celowości, jak być odpornym psychicznie mimo niepowodzeń i przeciwności, jak - nareszcie - żyć szczęśliwie. Autorka wskazuje sposoby i strategie wdrażania założeń psychologii pozytywnej w obszarze edukcji. Jest to przede wszystkim identyfikacja i rozwój potencjału każdego ucznia i nauczyciela, co skutkuje wzrostem poziomu kreatywności, rozwojem inteligencji emocjonalnej, wyciszeniem symptomów zaburzeń lękowych i objawów depresji. Badania pokazują również wzrost poczucia dobrostanu, wyższy poziom zaangażowania, ciekawości poznawczej i chęci uczenia się. A to jeszcze nie wszystkie korzyści wynikające z wdrażania idei edukacji pozytywnej - zachęcam do przeczytania o innych efektach w omawianym artykule.

W podsumowaniu autorka podkreśla, że skuteczne nauczanie musi bazować na potencjale ucznia, jego potrzebach, ale też motywować go do określenia swoich celów i oczekiwań. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa nauczyciel, który nie może być wyłącznie specjalistą w zakresie swojego przedmiotu.

Edukacja pozytywna może i jemu przyjść z pomocą. Te same zasady, które stosuje się wobec ucznia, należy zastosować wobec samego siebie, a więc: rozpoznać i wzmacniać swoje pozytywne strony, określić swoje cele i zdefiniować pragnienia, szukać dobrej energii, celebrować małe sukcesy, praktykować wdzięczność, budować odporność psychiczną mimo trudności, umieć dostosowywać się do zmieniających się warunków i okoliczności, utrzymywać stabilne samopoczucie w sytuacjach stresowych... itd., itp.

Utopia? A może zacząć już od dziś, od małych kroczków?

Pierwszym może być... przeczytanie i PRZEMYŚLENIE ciekawego artykułu prof. Alicji Gałązki. Zachęcam!

MŚ

Nowe zasady awansu zawodowego nauczycieli od 1 września 2022 r. : zasady, terminy, kryteria, dokumenty, przepisy przejściowe / Anna Kiełb // Biblioteka w Szkole. - 2023, nr 6, s. 8-21.

Ustawa z 5 sierpnia 2022 r. w sprawie zmiany ustawy - Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw wprowadziła nowy system awansu zawodowego nauczycieli. Zniknął nauczyciel kontraktowy, opiekun stażu został zastąpiony mentorem, nowością jest również powiązanie awansu z oceną pracy nauczyciela. Zmiany w terminach, kryteriach, dokumentacji, przepisy przejściowe… - to nie lada wyzwanie zarówno dla awansującego nauczyciela, jak i dyrektora placówki. Świetną pomocą może być artykuł Anny Kiełb z najnowszego (już czerwcowego!) numeru czasopisma „Biblioteka w Szkole”. Autorka - nauczycielka konsultantka ds. rozwoju zawodowego Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, ekspertka ds. awansu zawodowego z listy Ministerstwa Edukacji Narodowej, a więc osoba jak najbardziej kompetentna, w jasny, logiczny sposób przedstawia zawiłości ścieżki zawodowej nauczyciela. Z tekstu dowiemy się jak jest rozłożony w czasie awans zawodowy, poczynając od nauczyciela początkującego, poprzez nauczyciela mianowanego, aż do uwieńczenia drogi rozwoju zawodowego stopniem nauczyciela dyplomowanego. Zapoznamy się także z zadaniami, jakie stoją przed nauczycielem w trakcie przygotowania do zawodu oraz powinnościami mentora. Artykuł przybliża obowiązkowe oraz dodatkowe kryteria oceny pracy nauczyciela, zadania komisji opiniującej, a także kwestie związane z egzaminem na stopień nauczyciela mianowanego. W tekście nie zabrakło również informacji związanych z awansem na stopień nauczyciela dyplomowanego - przeczytamy tu o terminach, dokumentacji, wymaganiach oraz przebiegu posiedzenia komisji kwalifikacyjnej. Na końcu czeka na nas jeszcze bonus: przykładowy opis i analiza wymagań na stopień nauczyciela dyplomowanego, uwzględniający specyfikę pracy nauczycieli bibliotekarzy.

Dodatkowym atutem omawianego artykułu jest załączony wykaz przepisów prawnych, których, znajomość - co tu dużo mówić - jest warunkiem bezpiecznego kroczenia po awansowej ścieżce.

Wszystkich Awansujących zachęcam do lektury!

 BM

Patent na ciekawe zebrania z rodzicami : poradnik dla wychowawców klas / Adriana Kloskowska // Życie Szkoły. - 2023, nr 4, s. 18-21.

Praca nauczyciela skupiona jest na projektowaniu lekcji, ocenianiu i wspieraniu rozwoju dzieci. W tym procesie nauczyciel - wychowawca nie jest sam, towarzyszą mu rodzice uczniów. Zbliża się koniec roku szkolnego, czas klasyfikacji i wystawiania ocen oraz tzw. wywiadówek. Dlatego proponuję artykuł Adriany Kloskowskiej na temat efektywnych zebrań z rodzicami. Autorka prezentuje praktyczne wskazówki, które stanowią znakomity poradnik dla wychowawców.
Pierwszą ważna sprawą jest zadbanie o to, by rodzice w klasie, w której odbywają się spotkania, czuli się bezpiecznie i dobrze. Ponadto warto zaaranżować przestrzeń w sali, istotne jest odpowiednie ułożenie ławek, takie aby ułatwiało interakcje i zmniejszało dystans. W omawianym artykule autorka przywołuje platynową zasadę sformułowaną przez Merricka Rosenberga i Daniela Silverta: Traktuj innych tak, jak oni chcieliby być traktowani, a nie tak, jak sam chciałbyś być traktowany. Zasada związana jest z czterema stylami zachowania, które nauczyciel powinien uwzględnić spotykając się z rodzicami, tak by każdy po opuszczeniu zebrania czuł się zaangażowany i usatysfakcjonowany.

Spotkania z rodzicami stanowią dla nauczycieli wyzwanie i często wywołują niepokój, zwłaszcza gdy rodzice zajmują odmienne stanowisko niż wychowawca. W jaki sposób rozmawiać z „trudnym” rodzicem? Jak prezentować postawę asertywną z jednoczesną delikatnością wobec drugiej osoby? Te kwestie autorka prezentuje w oparciu o cztery kroki porozumienia bez przemocy.

W omawianym artykule na uwagę zasługuje metoda Walta Disneya, która jest sposobem na zaktywizowanie rodziców podczas spotkania. Według autorki, dzięki tej metodzie rodzice stają się aktywnymi uczestnikami planowania procesu edukacyjnego, sposobu oceniania, a tym samym biorą na siebie część odpowiedzialności, mają poczucie sprawstwa i motywację do dalszych działań na rzecz szkoły.

Współpraca rodziców i nauczycieli rozwija się podczas zebrań, dlatego warto projektować je w taki sposób, by stały się one nie tylko przykrym obowiązkiem, ale i okazją do nawiązania dobrych relacji. Zapraszam do lektury czasopisma „Życie Szkoły”, aby każdy wychowawca doskonalił swoje umiejętności i stał się mistrzem w efektywnym prowadzeniu zebrań z rodzicami uczniów. 

 MSz

Wojska łączności w armii polskiej podczas wojny z Rosją bolszewicką / Janusz Odziemkowski // Mówią Wieki. - 2023, nr 5, s. 77-80.

Wojna z bolszewikami to dla naszego społeczeństwa bohaterski, wielki patriotyczny zryw. Dla niektórych to „cud nad Wisłą”, który dzięki ogromnemu męstwu narodu i wsparciu Siły Wyższej zakończył się odparciem „czerwonej zarazy” i zwycięstwem.
Nie ujmując nic prawdziwemu bohaterstwu i ofierze krwi walczących, widzieć też należy, że skuteczność działań prócz powyższych cech, zapewnia dobra organizacja i koordynacja działań, a więc ŁĄCZNOŚĆ.
Dzięki sprawnemu działaniu łączności, dowódcy na wszystkich szczeblach podejmować mogą decyzje w oparciu o realną sytuację na polu walki. Sztabowcy zaś - planować kolejne operacje, znając aktualny stan działań na froncie.
Armia odradzającego się państwa powstawała na gruzach trzech zaborów, w których organizacja i wyposażenie wojska były odmienne. Już w trakcie wyzwoleńczego zrywu i walki o utrwalenie granic zaczęto prace nad stworzeniem i organizacją jednolitego Wojska Polskiego.
Autor opisuje proces powstawania i kształtowania się „układu nerwowego” naszej armii - wojsk łączności: gromadzenie sprzętu, od przejętego z zasobów wojsk upadłych zaborców, poprzez zamawianie konstrukcji własnego przemysłu, po zakupy zagraniczne. Co i tak przy ograniczonych środkach i raczkującym dopiero przemyśle nie zaspokajało potrzeb. Jeszcze gorzej było z kadrą obsługującą łącznice telefoniczne, telegraficzne czy radiotelegraficzne. Oficerów łącznościowców było bardzo niewielu, zaś poborowi w większości nie mieli wystarczającego wykształcenia i umiejętności do obsługi sprzętu technicznego. Skutkowało to nieumyślnymi uszkodzeniami urządzeń przez naprędce przeszkolonych żołnierzy. Sytuację uratował nabór ochotników przeprowadzony wśród studentów warszawskich uczelni. Powstawać też zaczęły szkoły łączności. W 1919 roku w Warszawie powstały kolejno Szkoła Podchorążych Wojsk Łączności z Wydziałem Telegrafii i Radiotelegrafii i Oficerska Szkoła Wojsk Łączności, które we wrześniu tegoż roku weszły w skład Obozu Wyszkolenia Oficerów Wojsk Łączności w Zegrzu pod Warszawą.
Jaką rolę odegrały te formacje w obronie Warszawy i późniejszym pościgu za bolszewikami doczytać warto już samemu...

Artykuł ukazuje (co przydać się może współczesnej młodzieży i każdemu czytelnikowi), że obok spontanicznego zrywu niezbędna jest też właściwa organizacja, planowanie i komunikacja = łączność!

Historia to nie tylko romantyczne zrywy, to także mrówcza praca.

JA