Przegląd prasy pedagogicznej - listopad 2018

Zachęcamy do zapoznania się z recenzjami wybranych artykułów z prasy pedagogicznej.

Wszystkie czasopisma dostępne są w Czytelni Głównej. Ponadto, zapisany do Biblioteki nauczyciel może bezpłatnie zamówić do 10 stron skanów artykułów, szczegóły: Usługi reprograficzne

Informacja: Wydział Informacyjno-Bibliograficzny
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. 12 427 33 77 w. 24

Depresja wśród dzieci i młodzieży / Sylwia Pawłowska // Remedium. - 2018, nr 10, s. 2-4

Najnowszy numer „Remedium” przynosi artykuł poświęcony depresji wśród dzieci i młodzieży. Jak ważne jest to zagadnienie, niech świadczy fakt, że problem ten stał się tematem przewodnim tego miesiąca. Mogłoby się wydawać, że ta choroba nie powinna dotyczyć najmłodszych, a jednak... Najnowsze badania wykazują, że depresję wykryto już nawet u niemowląt, w grupie dzieci w wieku od 3-12 lat odnotowano 3-8% przypadków, a wśród nastolatków około 20%. Obserwując tendencję wzrostową zachorowalności na świecie, depresję ogłoszono epidemią XXI wieku. Według organizacji WHO znajduje się ona w pierwszej piątce najczęściej diagnozowanych chorób wśród populacji. Zmiany cywilizacyjne skutkują ogromnym przyspieszeniem życia, w związku z czym wiele jednostek nie nadąża, nie potrafi przystosować się do zmieniającej się rzeczywistości i popada w depresję. Autorka artykułu Sylwia Pawłowska, psycholog kliniczny, informuje jakie osoby są najczęściej narażone na rozwój choroby i z jakimi czynnikami jest to związane. Zwraca uwagę rodziców, opiekunów i nauczycieli na odbiegające od normy zachowania dzieci i młodzieży, które mogą wzbudzać niepokój i być oznakami postępującej dolegliwości. Szczególnie dużo miejsca poświęca omówieniu tego zagadnienia występującego wśród młodzieży w okresie adolescencji, gdyż właśnie w tym czasie dochodzi do ujawnienia pierwszych symptomów. Udziela wskazówek dorosłym w jaki sposób w zaciszu domowym mogą zaradzić narastającemu zjawisku. W wielu przypadkach konieczna jest pomoc profesjonalistów: psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów. Autorka podpowiada jak przygotować dziecko przed wizytą u specjalisty, ponieważ prawdopodobnie nie będzie chciało dobrowolnie skorzystać z jego porad. Aby zachować zdrowie psychiczne młodych bardzo ważna jest według autorki odpowiednia postawa dorosłych przejawiająca się w przestrzeganiu kilku podstawowych zasad: odpowiednim traktowaniu dziecka, akceptacji, dawaniu przykładu własnym postępowaniem, stworzeniu przyjaznej atmosfery w domu, właściwym podejściu do innych ludzi. Musimy pamiętać, że wychowanie młodego człowieka, znającego swoją wartość, nie poddającego się przeciwnościom jest możliwe tylko wówczas, kiedy ma on mocno ukształtowaną psychikę od najmłodszych lat.

ED

Jak wspierać w przedszkolu dziecko jąkające się i jego rodzinę / Joanna Szymczakowska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2018, nr 9, s. 30-35

Dziecko jąkające się jest narażone na silny stres. Niepłynność mówienia stanowi dla niego poważne obciążenie psychiczne. Dlatego tak ważne jest zapewnienie dziecku wsparcia, poczucia bezpieczeństwa, otoczenie życzliwą troską i profesjonalną pomocą.
Skuteczna terapia zaburzeń płynności mowy wymaga ścisłego współdziałania wszystkich zaangażowanych w proces dydaktyczno-wychowawczo-terapeutyczny: logopedy, nauczycieli oraz rodziców. Wielka jest tu rola pracującego w przedszkolu logopedy.

Warto, aby […] koordynował działania podejmowane wobec dziecka w placówce oraz w domu, wyposażając otaczające go środowisko w niezbędną wiedzę o jąkaniu oraz dbając o współpracę i wzajemne wsparcie.

W sytuacji gdy w grupie przedszkolnej jest jąkające się dziecko pomocy potrzebuje nie tylko dziecko i jego rodzice, ale też nauczyciel. Problem ten jest też dla niego wyzwaniem. Ważne by potrafił odpowiednio reagować w momencie zidentyfikowania zaburzeń płynności mowy, zaakceptował pojawiającą się trudność, doskonalił swoją umiejętność empatycznego słuchania, a także w naturalny sposób reagował na zachowania koleżanek i kolegów jąkającego się przedszkolaka. Autorka - neurologopeda, absolwentka warsztatów dla terapeutów jąkania, dzieli się swoim doświadczeniem podpowiadając praktyczne rozwiązania przydatne zarówno nauczycielom, jak i rodzicom w codziennej pracy z dzieckiem. W artykule znajdziemy przykładowe zabawy do wykorzystania w grupie oraz wskazówki dla pedagogów i członków rodziny dziecka z zaburzeniami mowy. Wszystko po to, by skutecznie pomóc dziecku.

BM

Kultura elektrycznych węgorzy : zmediatyzowane doświadczenie kulturalne w świecie mediów interaktywnych / Małgorzata Lisowska-Magdziarz // Studia Medioznawcze. - 2018, nr 3, s. [67]-[80]

Kim są „elektryczni węgorze”? Pierwszym „węgorzem” był Miguel Wattson, który w 2014 roku wyemitował na Twitterze serię impulsów elektrycznych, na które odpowiedziała dość spora grupa „rybich internautów”. Od tej pory robi to systematycznie, a liczba osób śledzących jego konto wynosi kilkadziesiąt tysięcy. To błahe wydarzenie medialne wyraźnie mówi coś o współczesnej kulturze!
Otóż użytkownicy mediów potrzebują kontaktów opartych niekoniecznie na istotnych treściach intelektualnych, ale na takich, które wywołują emocje. Ich kulturę metaforycznie określa się kulturą „elektrycznych węgorzy”. Stymulowanie zmysłów i wywoływanie „wrażeń” to wręcz syndrom naszych czasów.
A to nasuwa z kolei pytanie jak wpływa to na odbiorców, szczególnie na młode pokolenie.
Otóż - mamy do czynienia z określonym typem odbiorcy/użytkownika. Charakteryzując go, wymieniono następujące cechy: poszukujący silnych bodźców, niecierpliwy i szybko zapominający, unikający wysiłku intelektualnego, posługujący się najchętniej emotikonami, lubiący emocjonalne i fizyczne rozedrganie. Biorąc pod uwagę fakt, że „komputer” to niezwykle atrakcyjna forma spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież, trzeba mieć świadomość, jak wielki wpływ ma przemysł medialny na kształtowanie ich osobowości. Obraz nakreślony przez autorkę naprawdę daje dużo do myślenia! Wychowanie na „kulturze doznań” może spowodować: niedocenianie erudycji, niezdolność do cierpliwości i analizy, brak umiejętności abstrahowania i logiki, chaos, odzwyczajenie od zapamiętywania, deprecjację obiektywnie sprawdzalnej prawdy na rzecz emocji, doznań zmysłowych, mocnych wrażeń, spektakularności czy atrakcyjności.
Procesu mediatyzacji nie da się powstrzymać, trzeba tylko wykształcić umiejętność odróżniania „ziarna od plew”. To zadanie dla wszystkich… użytkowników mediów! Ostatecznie odbiorcy decydują przecież w jaki sposób i w jakim stopniu coś na nich oddziałuje. W przypadku dzieci i młodzieży tylko edukacja może wytworzyć wśród nich mechanizmy właściwej interpretacji i selekcji.
Artykuł polecam naprawdę wszystkim!

MG

Metoda CLIL w nauczaniu chemii – inspiracją do prowadzenia zajęć z chemii w języku obcym / Marcin M. Chrzanowski, Agnieszka Siporska // Chemia w Szkole. - 2018, nr 5, s. 47-50

Metoda CLIL (Content and Language Integrated Learning - zintegrowane nauczanie języka; najczęściej angielskiego) łączy w sobie wzbogacanie umiejętności przedmiotowych, jak i językowych ucznia. Istotnym celem nauczania tą metodą - oprócz wymienionych wcześniej - jest też „stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu przez uczniów własnych zainteresowań oraz pasji”.
Nawiązując do artykułu Aleksandry Kani „Metoda CLIL w nauczaniu chemii – propozycja lekcji w liceum ogólnokształcącym” (Chemia w Szkole. - 2017, nr 6) autorzy, będący pracownikami Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiają swoją propozycję. Otóż stworzyli oni dla polsko- i anglojęzycznych studentów bloku dydaktycznego, a także doskonalących się nauczycieli program zajęć wzbogacający kształcenie o treści i umiejętności istotne w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w systemach dwujęzycznych. Na potrzeby realizacji tego programu powstał skrypt dla studentów. Według autorów wszelkie aktywności w nim zamieszczone są dostosowane do poziomu szkół ponadgimnazjalnych. Na dowód zamieszczają w artykule jedno, krótkie ćwiczenie.
I teraz bomba! WSZYSCY zainteresowani, mogą pobrać cały skrypt bezpłatnie i wykorzystywać go na własnych zajęciach lub czerpać zeń inspirację w tworzeniu swoich scenariuszy. Oto link prowadzący bezpośrednio do skryptu:
http://www.biol.uw.edu.pl/pdb/wp/wp-content/uploads/2015/01/SKRYPT-WB_UW-dydaktyka2017naWWW.pdf

Wszystkim zainteresowanym nauczaniem metodą CLIL chemikom, fizykom, biologom, matematykom, lub szerzej – pedagogom polecić warto.

JA

Uczeń nadpobudliwy psychoruchowo – metody ułatwiające funkcjonowanie w szkole / Aleksandra Kubala-Kulpińska // Życie Szkoły. - 2018, nr 11, s. 14-16

Dziecko w wieku 6-9 lat przeżywa zazwyczaj swój pierwszy regularny, codzienny kontakt z rzeczywistością szkolną. Jest to zarazem okres, w którym najczęściej daje o sobie znać zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Wprawdzie jego symptomy można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie, ale okres rozpoczynania edukacji jest czasem największego nasilenia objawów ADHD. Nic więc dziwnego, że nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej są zainteresowani wzbogaceniem swoich wiadomości na ten temat, ponieważ to oni są „na pierwszej linii frontu”: muszą na co dzień pracować z dziećmi cierpiącym na omawiane zaburzenie, ale także często muszą być „heroldami złej nowiny” - poinformować rodziców o swoich przypuszczeniach. W poszerzaniu swojej wiedzy na temat ADHD może pomóc artykuł Aleksandry Kubali-Kulpińskiej zamieszczony w listopadowym numerze czasopisma „Życie Szkoły”.
W zwięzłym tekście autorka przypomina charakterystyczne zachowania ucznia z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, podkreślając, że nie zawsze występuje element nadmiernej ruchliwości dziecka. Wtedy mówi się o tzw. ADD (Attention Deficit Disorder), czyli takiej odmianie ADHD, w której przeważają zaburzenia koncentracji uwagi. Badacze twierdzą, że taki typ dominuje u dziewcząt. Osoba dotknięta tym zaburzeniem jest marzycielska, spokojna, ma problemy z kontrolowaniem własnych myśli i skupieniem się na jednym bodźcu, ma trudności z organizacją (ciągle coś gubi, zapomina). Przez otoczenie bywa postrzegana jako leniwa, niechętna do podejmowania aktywności, powolna, zanurzona w świecie własnych myśli, aż do skojarzeń z depresją. Znamy takich uczniów? Z pewnością! Ale czy przyszłoby nam do głowy, że cierpią na odmianę ADHD?
Autorka podkreśla fakt, że dziecko z tego typu zaburzeniami odczuwa ciągły dyskomfort, bo samo nie do końca rozumie otaczający go świat i siebie samego, a dodatkowo dotyka go brak zrozumienia i pomocy ze strony otoczenia. Dlatego tak ważne jest posiadanie przez nauczycieli wiedzy o samym zaburzeniu, jak też poznanie metod i technik pracy z dziećmi z nadpobudliwością psychoruchową i podobnymi problemami. Zamieszczone w tekście konkretne propozycje działań (np. uczenie równoległe, techniki „inwestycyjne”, techniki „minutowe”, zasada 3R, program korekcji zachowań T. Opolskiej, M. Potempskiej) mogą ułatwić nauczycielom pracę z uczniami. Zainteresowanych szczegółami zapraszamy do lektury całości artykułu.

MŚ