Biblioterapia w kształceniu kompetencji językowych / Karolina Prątnicka // Edukacja Wczesnoszkolna. - 2022/2023, nr 1, s. 11-27.
Młodszy wiek szkolny to bardzo intensywny czas kształcenia językowego dziecka. Kontakt dziecka z żywym słowem ma wielkie znaczenie dla jego rozwoju. Kształtowanie wrażliwości estetycznej, rozbudzanie wyobraźni, odkrywanie tajemnic otaczającego świata, rozwój emocjonalny i intelektualny, poszerzanie horyzontu poznawczego małego człowieka - to niektóre z korzyści obcowania z tekstem literackim. W omawianym artykule autorka zwraca uwagę na aspekt terapeutyczny, profilaktyczny literatury dziecięcej, ze szczególnym uwzględnieniem biblioterapii w obszarze terapii logopedycznej. Opanowanie poprawnej wymowy, poszerzanie zasobu słownictwa, zdobycie umiejętności czytania i pisania - to nie lada wyzwania dla ucznia edukacji wczesnoszkolnej. Proces ten mogą z powodzeniem wspierać działania biblioterapeutyczne, wykorzystujące bajki logopedyczne. Stwarzają one bowiem możliwość korekcji zaburzeń w sferze fonetycznej, leksykalnej i gramatycznej, stymulują doskonalenie wymowy, pomagają oswoić lęki związane z publicznym wypowiadaniem się, dodają odwagi i pomagają wzmocnić samoocenę dziecka. Autorka, która jest jednocześnie nauczycielką edukacji wczesnoszkolnej, terapeutą pedagogicznym i logopedą dzieli się swoim doświadczeniem - przedstawia teoretyczny zarys zagadnienia oraz proponuje scenariusz zajęć logopedycznych z elementami biblioterapii. Artykuł może stanowić świetną inspirację dla nauczycieli wczesnoszkolnej edukacji.
BM
Ignacy Łukasiewicz - wynalazca i współtwórca galicyjskiego przemysłu naftowego / Zbigniew J. Wójcik // Mówią Wieki. - 2022, nr 9, s. 6-10.
Wrześniowy numer czasopisma „Mówią Wieki” jest poświęcony głównie Ignacemu Łukasiewiczowi, który jest patronem roku 2022. Zachęcam do bliższego poznania życia i dokonań tego wynalazcy oraz współtwórcy galicyjskiego przemysłu naftowego. Pomóc w tym może artykuł Zbigniewa Wójcika, który opisuje koleje losu Łukasiewicza.
Ten urodzony w 1822 roku w Zadusznikach w powiecie mieleckim średniozamożny syn dzierżawcy ziemskiego, związał swoje życie z farmacją. Początkowo studiował i pracował w aptece Pod Złotą Gwiazdą Piotra Mikolascha we Lwowie. To właśnie tam doszło do ważnego odkrycia, gdy podczas analizy chemicznej oleju skalnego wynaleziono naftę. Ignacy Łukasiewicz stworzył metodę pozyskiwania nafty z ropy naftowej i zaprojektował w 1853 roku specjalny model lampy naftowej. Wynalazek początkowo oświetlił wystawę apteczną i salę operacyjną szpitala we Lwowie. Dalej wszystko potoczyło się błyskawicznie - Łukasiewiczowska lampa stała się przedmiotem handlu. Proces udoskonalania nafty i innych produktów ropopochodnych nasz bohater kontynuował początkowo w Gorlicach, następnie w rafineriach Ulaszowicach, Polance i Chorkówce. Ignacy Łukasiewicz jest uważany za twórcę galicyjskiego przemysłu naftowego, który mimo osiągnięcia ogromnego sukcesu nadal pozostawał skromnym, dobrym człowiekiem i nie czerpał profitów ze swoich dokonań!
Z tekstu artykułu wynika, że był powszechnie nazywany ojcem Ignacym, pomagał ubogim, organizował w powiecie krośnieńskim kasy samopomocowe, budował szkoły. Nie patentował swoich wynalazków, arkana zawodu rafineryjnego udostępniał innym, bezinteresownie dzielił się wiedzą.
Światła, światła i pracy dla ubogiego kraju i ludu.
Ignacy Łukasiewicz
Zmarł w 1882 roku w swoim majątku w Chorkówce. Choć nieco zapomniany pod koniec XIX wieku, obecnie zajmuje należne miejsce w polskim panteonie narodowym. Zachęcam do lektury artykułu, jak i całego wrześniowego wydania „Mówią Wieki”. Mam nadzieję, że będzie to okazja do przybliżenia postaci Ignacego Łukasiewicza dzieciom i młodzieży. Warto także skorzystać z oferty przygotowanej przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Krakowie. Proponujemy ciekawe materiały dydaktyczne do nauczania historii zamieszczone w prezentacji: „Ignacy Łukasiewicz. Patron Roku 2022”. Zapraszamy do Biblioteki i życzymy ciekawej lektury!
MSz
Szanuj wzrok / Paweł Walewski // Wiedza i Życie. - 2022, nr 9, s. 26-31.
Większość naszej wiedzy pochodzi z tego, co widzieliśmy - 80% informacji, które pamiętamy musieliśmy kiedyś zobaczyć. Natura nie przygotowała jednak naszych oczu do wielogodzinnego wpatrywania się w drobne elementy na migającym ekranie, czy do całodziennej pracy przy sztucznym oświetleniu. Żyjemy coraz dłużej i coraz dłużej potrzebujemy zdrowych oczu, ale czy częściej się badamy? Czy bardziej dbamy o higienę wzroku? Częste u dzieci i młodzieży objawy - brak koncentracji, bóle głowy - rzadko kierują myśli rodziców i opiekunów w stronę problemów okulistycznych, a mogą stanowić sygnał, że pojawiły się zaburzenia widzenia, a nawet - w skrajnych przypadkach - są zwiastunem stanów chorobowych. Statystyki są zatrważające: coraz więcej młodych ludzi cierpi na krótkowzroczność. Np. w Singapurze - 80% nastolatków ma problem z krótkowzrocznością (kilkadziesiąt lat temu było to 25%), a w Polsce - jedna trzecia licealistów obciążona jest tą wadą. A to tylko jedno z wielu zagrożeń dla naszych oczu. Najnowsze badania pokazują, że degradacja zmysłu wzroku powoduje przyspieszenie demencji u osób starszych. W artykule Pawła Walewskiego możemy też przeczytać o starożytnych oraz nowoczesnych metodach leczenia chorób oczu, a także o najnowszych zdobyczach techniki wspomagających widzenie (np. model sztucznej siatkówki, czyli bionicznego oka). Lepiej jednak nie liczyć za bardzo na te - może nie dla wszystkich dostępne - nowinki, tylko samemu zadbać o własne zdrowie.
W artykule podano też praktyczne i zaktualizowane wskazówki - jak dbać o higienę pracy z komputerem. Kiedyś mówiono, że powinno to być 5 minut przerwy na każdą godzinę pracy. Dziś jednak autorytety medyczne podają zasadę 1:3, czyli po trzech kwadransach pracy z komputerem, powinniśmy spędzić 15 minut, wpatrując się w oddalone - i najlepiej zielone - obiekty. Zamieszczono też swego rodzaju "kalendarz badań" sugerujący w jakim wieku należy robić profilaktyczne badania wzroku i jak ta częstotliwość ulega zmianie przy towarzyszących chorobach typu nadciśnienie, cukrzyca.
Wszystko to powinno zachęcić i młodszych i starszych do większej dbałości o swoje "lustro duszy".
MŚ
