Biblioteki Pedagogiczne wywodzą się z Bibliotek Nauczycielskich, które zaczęto tworzyć z księgozbiorów działów nauczycielskich bibliotek szkolnych wkrótce po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie należy do najstarszych. Powstała w 1922 roku jako Centralna Biblioteka Nauczycielska Okręgu Szkolnego Krakowskiego z inicjatywy ówczesnego wiceministra oświaty Tadeusza Łopuszańskiego. W pierwszych latach (1922-28) Biblioteką kierował dr Adam Matuszek, nauczyciel Gimnazjum im. B. Nowodworskiego. Następnie kierownictwo przejął Jan Zaręba (1928-36), a po nim - do wybuchu II wojny światowej - prof. dr Jan Hulewicz. Bibliotekarzami byli urlopowani nauczyciele.
W 1926 r. Biblioteka otrzymała statut określający jej stan prawny a także cele i zadania1. W początkach swej działalności Biblioteka mieściła się na parterze Gimnazjum im. B. Nowodworskiego przy pl. Na Groblach 9. Lokal obejmował cztery pomieszczenia i chociaż z trudem mieścił księgozbiór, Biblioteka Nauczycielska intensywnie się rozwijała. Rozkwit przerwał w 1939 r. wybuch II wojny światowej.
Bezpośrednio po ustaniu działań wojennych Bibliotekę reaktywowano jako Centralną Bibliotekę Pedagogiczną Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego. Kierownikiem został dr Franciszek Michejda, a następnie - w latach 1946 -1948 - dr Tadeusz Turkowski (pierwszy etatowy kierownik).
Od września 1948 do marca 1949 roku obowiązki kierownika pełnił dr Benedykt Bieńkowski, a od 1 kwietnia 1949 roku Ministerstwo Oświaty w drodze konkursu powierzyło obowiązki kierownika Centralnej Biblioteki Pedagogicznej mgr Stanisławie Tokarz-Wisłockiej.
Zarządzeniem Ministerstwa Oświaty i Wychowania z dnia 21 maja 1951 r. Biblioteki Nauczycielskie przekształcono w Biblioteki Pedagogiczne, a biblioteka krakowska stała się Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką2. Nowy statut zagwarantował Bibliotece własny budżet i etaty. Równocześnie rozszerzył zakres działania, wyodrębniając w nowej strukturze organizacyjnej Dział Informacyjno-Bibliograficzny (1954).
W tym czasie, dzięki swoim unikalnym zbiorom, a także ich dostępności, Biblioteka stała się jedną z najpopularniejszych w Krakowie. W 1968 r. Biblioteka została przeniesiona do zaadaptowanego na jej potrzeby budynku przy ul. Michałowskiego 10. W tym samym roku Uchwałą Rady Ministrów nr 269 z 20 sierpnia Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie zyskała status biblioteki naukowej3.
W 1972 r. w pięćdziesięciolecie istnienia Kuratorium nadało Bibliotece imię Hugona Kołłątaja.
W 1973 r. po 24 latach kierowania Biblioteką mgr Stanisława Tokarz-Wisłocka przeszła na emeryturę, a funkcję dyrektora powierzono mgr Krystynie Blamowskiej.
W połowie lat siedemdziesiątych, wskutek nowego podziału administracyjnego (likwidacja powiatów, stworzenie nowych województw) nastąpiła reorganizacja sieci istniejących bibliotek pedagogicznych, co odzwierciedlił wydany w 1976 r. statut Pedagogicznych Bibliotek Wojewódzkich4. W 1979 roku stanowisko dyrektora objął mgr Józef Żuradzki,który w 1990 roku przeszedł na emeryturę.
W 1991 r. zarządzeniem Kuratora Oświaty (nr 76 / 91) Biblioteka kolejny raz zmieniła swoją siedzibę. Przeprowadzka trwała do czerwca 1992 r. Obecnie Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka zajmuje 3 budynki przy al. F. Focha 39.
W wyniku wyboru Rady Pedagogicznej oraz konkursu ogłoszonego przez Kuratorium Oświaty w 1990 r. dyrektorem Biblioteki została mgr Zofia Harasimowicz.
Od 1 stycznia 1999 roku organem prowadzącym dla Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie jest samorząd Województwa Małopolskiego. Nadzór pedagogiczny sprawuje Małopolski Kurator Oświaty.
1 września 2007 r. stanowisko dyrektora objęła mgr Wanda Dudek, która w 2015 r. przeszła na emeryturę.
W wyniku konkursu ogłoszonego przez Województwo małopolskie od 1 stycznia 2016 funkcję dyrektora Biblioteki powierzono mgr Annie Piotrowskiej.
1 Dz. Urz. KOSK 1926 nr 6 poz. 724 s.163-166.
2 Dz. Urz. MOiW 1951 nr 10 poz. 116.
3 Monitor Polski 1968 nr 36 poz. 253 s. 505-506.
4 Dz. Urz. MOiW 1976 nr 4 poz. 26.
-
Jubileusz 100-lecia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie
-
Jubileusz 90-lecia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie
