ADHD w świetle nowych badań : objawy, przyczyny, diagnostyka / Katarzyna Guguła ; [rozmawiała] Agnieszka Wentrych // Bliżej Przedszkola. - 2024, nr 3, s. 2-6.
Najnowszy numer miesięcznika „Bliżej Przedszkola” otwiera wywiad z Katarzyną Gugułą, psychologiem klinicznym, psychoterapeutką pracującą obecnie m.in. w Poradni Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży Specjalistycznego Szpitala Klinicznego im. Józefa Babińskiego w Krakowie. Rozmowa dotyczy niezwykle ważnego i niestety coraz bardziej powszechnego zjawiska nadpobudliwości. Oczywiście na ten temat napisano wiele, nawet bardzo wiele! A tu kolejny tekst…
Dlaczego więc warto do niego zajrzeć?
Pani psycholog w zwięzłej formie przedstawia najważniejsze, najnowsze i niezwykle ważne informacje dotyczące tytułowego tematu. Charakteryzując objawy zespołu ADHD, odwołuje się do najaktualniejszej wersji Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Psychicznych (ICD 11) i proponuje „dawkę wiedzy w pigułce”, niezbędną dla każdej osoby pracującej z dziećmi.
Niezwykle cenne są zamieszczone w artykule uwagi dotyczące postępowania diagnostycznego w omawianym zaburzeniu. Nie każde trudne zachowanie dziecka wskazuje na zaburzenia neurorozwojowe. Rozmówczyni zwraca uwagę na złożony proces, który poprzedza postawienie rzetelnego, popartego wynikami wielospecjalistycznej diagnozy, rozpoznania. Warto podkreślić, że wiążące rozpoznanie może postawić tylko lekarz! Rodzice, członkowie rodziny, nauczyciele, dzięki współpracy mogą dostarczyć istotnych informacji, które pomogą w określeniu charakteru problemów dziecka.
Podstawą dobrze prowadzonej i efektywnej terapii jest trafna diagnoza i należy o tym pamiętać, obserwując u dziecka niepokojące i trudne zachowania - czy to w przedszkolu, w szkole, czy w domu.
Z artykułu dowiemy się również jak wspierać dziecko i rodzinę w trakcie odpowiednio dobranej terapii, jakie czynniki środowiskowe mogą nasilać objawy nadpobudliwości psychoruchowej, a także o czym powinni pamiętać rodzice dziecka ze zdiagnozowanym zespołem ADHD.
Podsumowanie wywiadu stanowi zbiór wskazówek, podpowiedzi dla nauczycieli wychowania przedszkolnego, które mogą ułatwić pracę z dzieckiem nadpobudliwym. Aby rzeczywiście skutecznie pomóc dziecku, nieodzowna jest zharmonizowana współpraca rodziny, przedszkola, poradni psychologicznej.
Zatem ważne jest działanie systemowe, holistyczne, spójne, konsekwentne, systematyczne i regularne.
BM
Biblioteka w Szkole 2024, nr 3.
W marcowym numerze czasopisma „Biblioteka w Szkole” jest wiele ciekawych i godnych polecenia artykułów. Pomocne w codziennej pracy bibliotekarza będą teksty dotyczące współpracy z czytelnikiem starszym i młodszym. W rubryce Biblioteka - dobre miejsce dla człowieka znajduje się propozycja zabawy, którą można wykorzystać podczas Dnia Bibliotekarza lub Tygodnia Bibliotek. Jest to prosta zabawa w formie loterii cytatów zachęcających do sięgnięcia po książki. Do artykułu dołączono pomoc dydaktyczną w postaci karty losów z cytatami. Jest to interesująca propozycja działań promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży.
Warto także skorzystać z subiektywnych porad nauczycieli - bibliotekarzy. W dziale „Czytelnik w bibliotece” znajdują się pomocne inspiracje do pracy z uczniami. W jaki sposób zachęcić młodzież do czytania? Jak wyjść naprzeciw oczekiwaniom czytelniczym młodego pokolenia?
To pytania, na które musi sobie odpowiedzieć nauczyciel - bibliotekarz. Dlatego warto poznać minisłowniczek czytelnictwa młodych, który będzie pomocny w poznaniu tendencji czytelniczych młodzieży. Przydatne w organizacji pracy szkolnej biblioteki będą informacje o sposobach prowadzenia dyskusyjnego klubu książek.
W bieżącym wydaniu czasopisma zamieszczony jest też krótki informator dla początkujących nauczycieli zainteresowanych pracą w szkolnej bibliotece. Autorka prezentuje dobre i złe strony zawodu, odpowiada na pytania jak wygląda praca w szkolnej bibliotece, na jakie problemy trzeba być gotowym i czy jest to praca dla każdego.
Wśród artykułów znajdują się też scenariusze: zajęć bibliotecznych, konkursów a nawet przedstawienia. Ponadto wiele pomysłów zachęcających do organizowania bibliotecznych działań, prezentacje bibliotecznych metamorfoz.
Mam nadzieję, że lektura „Biblioteki w Szkole” będzie pomocną w pracy z uczniami i zainspiruje do kontaktu z młodym czytelnikiem, bo przecież: „Nie ma ludzi, którzy nie lubią czytać - są tylko ci, którzy nie znaleźli jeszcze swojej książki”. Życzę miłej lektury i pomysłów do działania!
MSz
Jak wychować dziecko w epoce cyfrowej? / Magdalena Bigaj ; w rozmowie z Oliwią Bosomtwe // Znak. - 2024, nr 3, s. 16-23.
Marcowy numer miesięcznika „Znak” przynosi m.in. ciekawy wywiad z Magdaleną Bigaj, twórczynią i prezeską Fundacji Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, medioznawczynią, badaczką i działaczką społeczną, edukatorką higieny cyfrowej i profilaktyki e-uzależnień, autorką projektów edukacyjnych i naukowych oraz licznych publikacji z obszaru wpływu nowych technologii na społeczeństwo. Niektóre z jej książek dostępne są w sieci w wersji elektronicznej (Młodzi cyfrowi : nowe technologie : relacje, dobrostan ; Edukacja zdalna : co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?), a najnowszą można wypożyczyć z naszej Biblioteki: Wychowanie przy ekranie : jak przygotować dziecko do życia w sieci?
Magdalena Bigaj posiada zatem wszelkie kompetencje, aby dzielić się wiedzą na temat pytania wyrażonego w tytule artykułu, które z pewnością nurtuje wielu rodziców, wychowawców i nauczycieli. I czyni to w przystępnej i wciągającej formie. W wywiadzie podkreśla, że higiena cyfrowa nie oznacza zakazu korzystania z wszechobecnych urządzeń ekranowych, ale takie ich użytkowanie, które będzie bezpieczne i dostosowane do wieku i etapu rozwoju konkretnej osoby. Akcentuje potrzebę popularyzacji tej właśnie wiedzy, ufając, że człowiek w nią wyposażony intuicyjnie będzie wiedział jak się zachować i nie będzie potrzebował niezliczonej ilości poradników i dobrych rad.
Jednocześnie uświadamia czytelnikom, że twórcy nowych technologii są bardzo sprawni w pozyskiwaniu naszej uwagi wszelkimi sposobami i bez względu na koszty (społeczne, osobowe, psychiczne). Autorka wskazuje niektóre z nich, np. że strony internetowe wydają się nie mieć końca, bo pojawia się kółeczko, które się kręci i ładuje się dalszy ciąg. Mechanizm ten opiera się na specyfice funkcjonowania ludzkiego mózgu, który jest zaprogramowany na ciągłe zbieranie nowych informacji, więc dlatego tak trudno nam powstrzymać się od kolejnego kliknięcia. W firmach produkujących nowe narzędzia cyfrowe nad takimi rozwiązaniami pracuje wielu specjalistów - w tym psychologów - i w jakże wielu przypadkach ich praca odnosi sukces, który - niestety - dla mnóstwa osób przybiera kształt uzależnienia.
Nie sposób w tej krótkiej recenzji streścić wielu wątków wywiadu z Magdaleną Bigaj, warto przeczytać go w całości. Podsumowanie jest jednak „słodko-gorzkie”. Zapytana o to czy będziemy w stanie nauczyć się korzystania z technologii w sposób, który nie będzie rabunkowy dla naszego zdrowia i wrodzonych mechanizmów behawioralnych, szczerze odpowiada:
Podejrzewam, że będzie podobnie jak z cukrem. Część z nas zadba o dietę, część przepadnie w dopaminowej pętli.
Żeby być bardziej świadomym, docenić korzyści, ale też poznać pułapki, jakie zastawiają na nas nowe technologie potrzebna jest wiedza, a tę można znaleźć w łatwo dziś dostępnych publikacjach, m.in. autorstwa p. Magdaleny Bigaj.
MŚ
PATOSTREAMING - niebezpieczne treści w internecie / Dorota Zając // Życie Szkoły. - 2024, nr 2, s. [4]-9.
Internet jest już wszechobecny. Za sprawą smartfonów i mobilnego doń dostępu czas spędzany w sieci znacząco się wydłuża. Pokolenie współczesnych uczniów wzrastało już z „komórką w ręku”. Ich rodzice też nie są z pokolenia zagrożonego cyfrowym wykluczeniem. Jednak raport „Nastolatki 3.0” (2023) z badań Państwowego Instytutu Badawczego NASK może wzbudzać niepokój - że tak go nazwę - wychowawczo-pedagogiczny.
Otóż młodzież ankietowana w badaniu spędza przeciętnie 5 godzin i 36 minut dziennie on-line (w weekendy 6 godzin 16 minut). Natomiast rodzice są przekonani, że ich dzieci w Internecie spędzają średnio tylko 1,5 godziny. Nie świadczy to najlepiej o ich rodzicielskich kompetencjach wychowawczych.
Biorąc pod uwagę potencjalny wachlarz zagrożeń czyhających w meandrach sieci, oraz stan świadomości rodziców, pojawia się tu wyzwanie dla pedagogów i wychowawców, by uświadomić, ostrzec i uczulić na niebezpieczeństwa nie tylko wychowanków, lecz także opiekunów.
Autorka, przytaczając definicję treści szkodliwych dostępnych w Internecie jako materiałów, „które mogą wywołać negatywne emocje u odbiorcy lub które promują niebezpieczne zachowania”, szczególnej analizie poddaje zjawisko patostreamingu.
Opisawszy jego charakter, historię powstawania i rozwoju, przechodzi do wpływu jaki patotreści mogą mieć na psychikę i wzorce zachowań dziecka.
Kontakt z nimi może:
- sprawić, że dziecko zaczyna postrzegać świat jako niezrozumiały, groźny, traci poczucie bezpieczeństwa, szczególnie kiedy bezkrytycznie odbiera przekaz płynący z patofilmów czy nie potrafi ich odpowiednio zinterpretować;
- wpływać na kształtowanie nieprawdziwych przekonań na temat świata i ludzi;
- zachęcać do zachowań szkodliwych dla zdrowia i niebezpiecznych kontaktów;
- generować emocje niepokoju i lęku;
- wpływać na obniżenie nastroju lub nadmiernie pobudzać, a nawet uzależniać;
- wpływać na desensytyzację (znieczulenie) na bodźce, które pojawiają się w patotreściach, tj. przemoc, agresję, seksualizację.
Dalszą część artykułu wypełniają porady i sugestie, jak nauczyciel w ramach edukacji medialnej może pomóc uczniom świadomie, refleksyjnie i krytycznie odbierać media, wartościując proponowane treści i odrzucając przekazy dla nich niebezpieczne.
Znajdziemy tam także podpowiedzi, jak równolegle - na osobnych spotkaniach - przekazać rodzicom wskazówki uczulające na ten problem, sugerujące zarazem jak reagować i rozmawiać z dzieckiem.
Na koniec autorka zamieszcza spis telefonicznych linii pomocowych zajmujących się sprawami bezpieczeństwa dzieci (tu także telefon dla rodziców i nauczycieli) i spis stron internetowych instytucji działających na rzecz bezpieczeństwa najmłodszych użytkowników Internetu.
Takich treści nigdy za dużo - polecam,
JA
