Aktywne nauczanie i uczenie się kluczem do sukcesu / Adriana Kloskowska // Polonistyka. - 2022, nr 2, s. 22-25.
To nie jest kolejny artykuł o nowoczesnych metodach nauczania. To jest artykuł o tym, jak osiągnąć sukces w postaci sprawnie działającego mózgu każdego z nas. I chociaż pewnie przeczytaliśmy już wiele podobnych tekstów, to jednak warto sięgnąć do marcowo-kwietniowego numeru czasopisma „Polonistyka”. Autorka w skondensowany, ale niezwykle treściwy sposób przedstawia ustalenia badaczy naszego „centrum dowodzenia” oraz omawia implikacje i propozycje, jakie wynikają z tych badań dla szkolnej praktyki.
Według przywoływanych przez autorkę naukowców (m.in. K. Rymarczyk, C. Alvarez, A. Bilbao, M. Borkowska) istnieje kilka niezbędnych elementów, które warunkują właściwą stymulację mózgu i wpływają na skuteczność poznawczą człowieka w każdym wieku - nie tylko uczących się dzieci i młodzieży. Są to:
- aktywność fizyczna
- aktywność intelektualna
- kształtowanie umiejętności emocjonalnych
- kontakty społeczne.
Dorosły, który unika ruchu, nie podejmuje wyzwań intelektualnych, nie podejmuje wysiłku intelektualnego, wycofuje się z relacji społecznych, nie ukazuje modeli zachowań pozytywnie wpływających na mózg.
Warto przyjrzeć się swoim codziennym czynnościom, zobaczyć ile czasu poświęcamy (czy w ogóle?!) na poszczególne sfery życia i spróbować dać sobie szansę na usprawnienie własnego mózgu.
A jak to się ma do szkolnej rzeczywistości? A. Kloskowska podkreśla, że nauczyciel powinien nie tylko przekazywać uczniom wiedzę, ale dawać osobisty przykład troski o własny rozwój, ponieważ jest to najlepsza motywacja do działania dla uczniów („verba docent, exempla trahunt” - wiedzieli to już starożytni).
Jak to robić na co dzień? Zachęcam do lektury artykułu oraz do skorzystania ze scenariusza lekcji dla uczniów (kl. VII i VIII oraz szkoła ponadpodstawowa) zamieszczonego w czasopiśmie. Autorka zapewnia, że po przeprowadzeniu 3-godzinnych zajęć uczniowie:
- potrafią wyjaśnić, jakie rodzaje aktywności są istotne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu,
- znają argumenty neurobiologów przemawiające za tezą: „aktywność rzeźbi mózg”,
- wiedzą, co robić, by na co dzień dbać o swój mózg,
- planują zmiany w swoim codziennym życiu, których celem jest zadbanie o optymalną sprawność umysłową.
Warto skorzystać z zaproponowanych pomysłów i materiałów.
MŚ
2022 - rok twórcy polskiego hymnu Józefa Rufina Wybickiego / Dorota Gajda-Szczegielniak, Marek Białokur // Wiadomości Historyczne z Wiedzą o Społeczeństwie. - 2022, nr 2, s. 4- 9.
Drodzy Czytelnicy, zapraszam do lektury kwietniowego wydania czasopisma „Wiadomości Historyczne z Wiedzą o Społeczeństwie”. Znajdą tam Państwo bogaty wybór artykułów na temat edukacji historycznej i obywatelskiej, przykłady projektów międzynarodowych i pomysłów na zajęcia. Ponieważ rok 2022 został uznany przez Sejm RP za Rok Józefa Wybickiego, w dziale „Z kalendarza” proponuję lekturę tekstu przybliżającego sylwetkę twórcy polskiego hymnu.
Autorzy artykułu przedstawili życie Józefa Wybickiego, szlachcica z Będomina, autora nieśmiertelnych słów polskiego hymnu narodowego. Ten urodzony na Kaszubach średniozamożny szlachcic, na scenę polityczną wkroczył w wieku 20 lat jako poseł powiatu kościańskiego i od razu stał się wyrazistą postacią. Stało się tak za sprawą protestu przeciwko antypolskiej polityce rosyjskiej Nikołaja Repnina. To wystąpienie ukierunkowało działalność Wybickiego na kolejne lata.
Losy polskiego patrioty, prawnika, autora utworów literackich - tragedii i komedii, są warte poznania. Jest on znany przede wszystkim jako autor „Mazurka Dąbrowskiego”, zapomniana została natomiast jego twórczość pisarska. Warto zatem wiedzieć, że pisał m.in. opery, a jego komedie „Polka” i „Kulig” zostały wystawione przez Wojciecha Bogusławskiego, na deskach Teatru Narodowego w Warszawie!
Józef Wybicki zasłynął nie tylko ze swoich pism prawniczych nawołujących do naprawy Rzeczypospolitej, ale włączył się w walkę o niepodległość Polski. Brał udział w konfederacji barskiej, po I rozbiorze pracował w Komisji Edukacji Narodowej, walczył w insurekcji kościuszkowskiej, gdzie poznał generała Jana Henryka Dąbrowskiego, któremu uratował życie.
Po trzecim rozbiorze Polski w 1795 roku wyemigrował do Francji, następnie po utworzeniu Legionów Polskich w 1797 roku na prośbę gen. Dąbrowskiego przybył do Włoch.
W Lombardii w jedną noc napisał słowa pieśni, którymi wsławił się w pamięci Polaków.
„Stworzył tę pieśń nie poeta świetnemi uwieńczon wawrzyny, gładkie w rozkosznym zaciszu składający rymy, lecz człowiek czynu, patriota gorący, dla którego pióro stało się jednym więcej orężem w walce o niepodległość ojczyzny […]”
Jakim człowiekiem był Wybicki? Jakie były dzieje „Mazurka Dąbrowskiego” w czasie I i II wojny światowej? Co kryje się w Będominie i Manieczkach? Na te pytania odpowiedzi udzielają autorzy artykułu, którzy opisują nie tylko życie i działalność Józefa Wybickiego, ale także losy Pieśni Legionów, która stała się hymnem narodowym Polski. Zachęcam Państwa Nauczycieli do przybliżenia postaci Józefa Wybickiego dzieciom i młodzieży. Warto sięgnąć do lektury czasopisma oraz skorzystać z oferty przygotowanej przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Krakowie. Proponujemy ciekawe materiały dydaktyczne do nauczania historii zamieszczone w prezentacji: „Józef Wybicki. Patron Roku 2022” oraz zestawienie bibliograficzne książek i artykułów z czasopism poświęconych Józefowi Wybickiemu. Zapraszamy do Biblioteki i życzymy ciekawej lektury!
MSz
Planszówki na matematyce : propozycje gier, które zaciekawią uczniów / Agata Szadowiak // Matematyka. - 2022, nr 2, s. 27-31.
Gry planszowe to bardzo stara forma spędzania wolnego czasu. Towarzyszą człowiekowi od tysiącleci. W ostatnich latach rozrywka ta przeżywa prawdziwy renesans. Po planszówki chętnie sięgają młodzi i starsi. To sposób na wspólne chwile w atmosferze odprężenia, uśmiechu, przyjaznej rywalizacji. Oprócz wartości ściśle ludycznej, posiadają wiele niekwestionowanych zalet: stymulują myślenie, uczą łączyć ze sobą fakty, wyciągać wnioski, planować strategie postępowania, poprawiają spostrzegawczość, ćwiczą pamięć, doskonalą procesy poznawcze.
Coraz częściej sięgają po nie nauczyciele w swojej pracy dydaktycznej. Gry bowiem są nie tylko ciekawym urozmaiceniem lekcji, ale w klimacie zabawy umożliwiają przyswajanie nowych wiadomości, szlifowanie poznanych umiejętności, utrwalanie zdobytej wiedzy. Jednym słowem: uczą twórczego myślenia.
W najnowszym marcowo-kwietniowym numerze dwumiesięcznika „Matematyka” znajdziemy artykuł prezentujący wykorzystanie gier planszowych na lekcjach matematyki.
Autorka – nauczycielka dyplomowana, trenerka efektywnego uczenia się – charakteryzuje konkretne gry planszowe, podając sposoby zastosowania ich w edukacji matematycznej.
Chociaż z omawianych w artykule planszówek nasza Biblioteka posiada tylko niektóre (Farmer, Pędzące żółwie, Dixit), warto sięgnąć do bogatej (liczącej ponad 240 tytułów) oferty gier w naszych zasobach. Wielka ich różnorodność pozwoli każdemu znaleźć coś dla uczniów… lub dla siebie :-) Inspiracją niech będą słowa autorki artykułu:
Zachęcam wszystkich do czerpania pomysłów z gier. Wybór jest bardzo duży, a sposób ich zastosowania ogranicza tylko nasza wyobraźnia. Prawie każdą grę możemy przerobić na matematyczną pomoc dydaktyczną.
Warto spróbować!
BM
Zhakować smartfon / Jakub Chabik // Wiedza i Życie.- 2022, nr 4, s. [64]-68.
Smartfony mamy już nieomal wszyscy. Stają się niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Są wybawieniem, ale mogą też być przekleństwem...
Dążenia konstruktorów i twórców oprogramowania do wszechstronności i uniwersalności tych urządzeń powodują, że przechowują one coraz więcej danych o nas.
Zdjęcia z geolokalizacją (a już szczególnie „selfie”) ukazują gdzie byliśmy lub nawet jesteśmy – jeśli „kochamy” dzielić się informacjami on-line w mediach społecznościowych. Jakże przydatna nawigacja pomagając dotrzeć do celu, wskazuje również gdzie się znajdujemy, a także przechowuje trasy i daty naszych przemieszczeń. Poczta elektroniczna na smartfonie zawiera listę naszych kontaktów plus treść maili, które uznaliśmy za warte zachowania, czyli ważne. Banki również idą nam na rękę i płatności oraz inne operacje wykonywać już możemy aplikacją na smartfonie. I w końcu sam telefon, zbiera wszystkie kontakty, a treść sms-ów często trwa dostępna na naszym sprzęcie. Lubimy też w wolnych chwilach przeglądać Internet na naszym urządzeniu.
Jego utrata odciąć nas może od przyjaciół, hobby, pracy i pieniędzy... Zaś przejęcie kontroli nad naszym telefonem przez agresora może skutkować ogromnymi stratami, zarówno moralnymi, jak i finansowymi.
Autor artykułu przystępnie i barwnie opisuje nam mechanizmy systemów operacyjnych smartfonów, z naciskiem na ich poziom bezpieczeństwa. Tu cytat:
W smartfonie działa system operacyjny. W użyciu są w zasadzie dwa - Apple iOS oraz Google Android - o dość podobnej strukturze. System operacyjny to bardzo obszerny i złożony mechanizm. Musi być jednocześnie niezawodny, elastyczny (zważywszy, w jak wielu urządzeniach musi działać), rozszerzalny oraz otwarty na możliwość tworzenia własnych aplikacji wyposażonych w wiele funkcji, które zapewniają bogactwo funkcjonalne oraz komfort użytkowania. Struktura bezpieczeństwa takiego systemu przypomina trochę średniowieczny zamek. W samym środku jest bastion - jądro systemu, które o wszystkim decyduje, dzieli czas pomiędzy różne zadania, przydziela uprawnienia, ustala, co wyświetlić na ekranie, a co może działać w tle, jakiej aplikacji przyznać głośnik, a jakiej mikrofon. Reszta fortecy to programy realizujące podstawowe funkcje, takie jak sklep z aplikacjami (App Store lub Google Play) czy przeglądarka internetowa. A poza fortecą znajduje się miasto otoczone murami, a więc dokumenty użytkownika i wygenerowane dane (np. ściągnięta muzyka). I wreszcie mamy podgrodzie, czyli strefę użytkownika - słabo zabezpieczony obszar, do którego wstęp jest tylko lekko ograniczony. To tam działają strony i serwisy internetowe oraz apki; tam uruchamiane są krótkie programy (tzw. skrypty), ułatwiające korzystanie z Internetu. Pegasusa, o którym ostatnio jest bardzo głośno, oraz inne szpiegujące programy można porównać do osób, które w przebraniu handlarzy udają się na podgrodzie, a potem – korzystając z oszustw i kłamstw – prześlizgują się przez niezabezpieczone dziury w murze do miasta, a w końcu do wewnętrznego bastionu. Im większy zamek, tym dłuższy mur, który trudniej zabezpieczyć i dopilnować. Analogicznie, im bardziej złożony system, tym więcej błędów można popełnić w jego wykonaniu i tym więcej luk w jego murze. A jeśli dodatkowo jego podstawy – przynajmniej te najistotniejsze, czyli jądro - są powszechnie znane (a tak jest z obydwoma najpopularniejszymi systemami), to można znaleźć w nim luki (przez specjalistów zwane podatnościami) i na tej podstawie przygotować scenariusze włamań.
To tylko „smaczek”. Zapraszam do lektury – z artykułu dowiecie się Państwo, kto i jakimi sposobami na nas czyha. Czy Pegasus czai się na każdego? I jak zminimalizować ryzyko zagrożenia...
JA
